De Nederlandse publieke infrastructuur is in eigendom van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dit ministerie wordt gezien als de asset owner van onze weg-, water- en luchtinfrastructuur. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid op het gebied van infrastructuur, verkeer, vervoer, waterstaat, rijkswaterstaat en de spoorwegen in Nederland. Het ministerie is ook verantwoordelijk voor het beheer van de nationale wegen, spoorwegen, vaarwegen, waterkeringen en haveninfrastructuur. Het ministerie werkt samen met andere overheidinstellingen, bedrijven en organisaties om de infrastructuur en de dienstverlening in Nederland te verbeteren.

Het ministerie heeft aan het hoofd de minister van Infrastructuur en Waterstaat. De minister van Infrastructuur en Waterstaat is de hoogste ambtenaar van het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid op de gebieden die onder verantwoordelijkheid van Infrastructuur en Waterstaat vallen. De minister is politiek verantwoording schuldig aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het functioneren van het ministerie en de uitvoering van beleid. De minister leidt het ministerie en is verantwoordelijk voor de budgettaire en personele zaken, de juridische afhandeling van zaken en de communicatie met de Tweede Kamer en andere relevante partijen. De minister is ook verantwoordelijk voor de relaties met andere ministeries, provincies, gemeenten en andere overheden. Tezamen met de staatssecretaris beheren zij de complete portefeuille. De onderwerpen die hierin zitten zijn o.a.: weginfrastructuur, water, scheepvaart, luchtvaart, milieu, bodem, circulaire economie, KNMI, openbaar vervoer en spoor.

Het ministerie heeft ook een commissie: de commissie voor Infrastructuur en Waterstaat. De commissie overlegt regelmatig met de minister en de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. De commissie houdt zich ook bezig met de begroting van het ministerie en de uitvoering van beleid door het ministerie. Leden van de commissie stellen vragen aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat en andere relevante functionarissen over de werkzaamheden van het ministerie en geven advies aan de Tweede Kamer over wetgeving en beleid.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft een aantal uitvoeringsorganisaties die het daadwerkelijke beheer van de publieke infrastructuur doen. De meest bekende uitvoeringsorganisaties zijn Rijkswaterstaat, ProRail, KNMI en Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Rijkswaterstaat is de organisatie die de hoofdwegen, hoofdvaarwegen en hoofdwatersystemen beheert en ontwikkeld, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De hoofdtaak is het werken aan een vlotte en veilige doorstroming van verkeer, onderhouden en verbeteren van het vaarwegnetwerk en de bescherming tegen overstromingen.
De organisatie is verantwoordelijk voor de planning, uitvoering en financiering van grote infrastructuurprojecten, zoals de aanleg en verbetering van vaarwegen, de bouw van tunnels en bruggen, de aanleg van nieuwe wegen, en de versterking van dijken en waterkeringen. Rijkswaterstaat werkt samen met andere overheidinstellingen, bedrijven en organisaties om de infrastructuur in Nederland te verbeteren en te behouden.

Rijkswaterstaat onderhoudt ook de weg- en vaarwegen, verzorgt de verkeersregeling, verstrekt vergunningen voor de aanleg van bepaalde werken, zoals kabels en leidingen in de grond en beheert de locaties van de Rijkswaterstaat zoals havens, sluizen, bruggen, tunnels, dijken en grote rivieren.

ProRail is de staatsonderneming in Nederland die verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van het spoorwegnetwerk in Nederland. ProRail is opgericht in 2003 en is een zelfstandige staatsonderneming, die onder verantwoordelijkheid valt van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

ProRail is verantwoordelijk voor het onderhoud van de spoorweginfrastructuur, zoals rails, wissels, seinen en overwegen, en voor de verkeersleiding van treinen. ProRail werkt ook samen met andere partijen, zoals spoorwegbedrijven, om de dienstverlening en de vervoersprestaties te verbeteren.

Het is de verantwoordelijkheid van ProRail om de coördinatie en regie te voeren van de werkzaamheden aan het spoor, zoals nieuwbouw, vervanging of verbetering van spoorwegen, bruggen, tunnels, stations. ProRail is bezig met verbeteringen van de infrastructuur, vermindering van de hinder voor de omgeving, verbetering van de betrouwbaarheid en de vermindering van de CO2 uitstoot.

Ook heeft ProRail een rol in het verbeteren van de toegankelijkheid voor personen met een mobiliteitsbeperking, verbetering van de bereikbaarheid van stations, vermindering van de geluidsoverlast en vermindering van de negatieve impact op milieu.

Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) is de organisatie van de Nederlandse overheid gespecialiseerd in weerkunde, klimaat en seismologie. Het KNMI valt onder het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en is o.a. verantwoordelijk voor de dagelijkse weersverwachtingen en waarschuwingen wanneer gevaarlijke weersomstandigheden zich voortdoen. Ook het inwinnen van meteorologische data en monitoring van het klimaat. Wat minder bekend is dat het KNMI ook in de luchtvaart een grote rol speelt, in alle voorspellingen en waarschuwingen. Dit doen ze vanaf een vestiging op Schiphol.

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is een van de Nederlandse rijksinspectiediensten. De ILT bestaat uit vier domeinen: transport, infrastructuur, milieu en wonen. Onder ILT valt ook de ‘Onderzoeksraad voor de Veiligheid’ en een inlichtingen- en opsporingsdienst. Deze laatste richt zich op het voeren van strafrechtelijk opsporingsonderzoeken, met name op criminaliteit met internationale (financiële) constructies en handelsstromen.

Waterschappen zijn een van de oudste instituties van het Nederlandse bestuurslandschap. Deze openbare bestuurslichamen hebben als taak de waterhuishouding en waterbescherming. Er zijn twaalf waterschappen in Nederland, die elk verantwoordelijk zijn voor een specifiek gebied. Anders dan bij gemeenten en provincies, wordt het gebied waarover zij besturen, vaak bepaald door stroomgebieden of afwateringsgebieden in een bepaalde regio.

De waterschappen hebben dragen zorg voor: het beheer van de rivieren, sloten, kanalen en grachten, het beheer van dijken, het beheer van de waterkwaliteit, de waterverdeling, de waterberging en de waterbescherming. De waterschappen hebben ook de taak om de gevolgen van klimaatverandering, zoals verzilting en overstromingen, op te vangen.

De waterschapsbelasting is de belangrijkste inkomstenbron voor de waterschappen. Traditioneel worden de waterschappen hoogheemraadschap genoemd, als ze een zee-werende taak hebben.